Terapia sensoryczna - pytania i odpowiedzi

Pod pojęciem integracji sensorycznej należy rozumieć proces zachodzący w mózgu, który sprawia, że informacje docierające do dziecka z zewnątrz są odpowiednio przetwarzane, a organizm właściwie na nie reaguje. Bardzo ważne w procesie integracji sensorycznej są zmysły dotyku, czucia ciała i równowagi, które wpływają na codzienne funkcjonowanie dziecka. Specjaliści wyjaśniają, że odpowiednie ich zintegrowanie odpowiada za właściwe działanie zmysłu wzroku, słuchu i mowy oraz umiejętności chodzenia i pisania, malowania czy wykonywania innych precyzyjnych czynności. W momencie wystąpienia zaburzeń integracji sensorycznej dziecko zmaga się z mniejszymi bądź większymi problemami w zakresie przetwarzania docierających do niego bodźców. Do charakterystycznych objawów zaburzeń integracji sensorycznej można zaliczyć nadmierną ruchliwość, kłopoty z koncentracją uwagi czy trudności z wykonywaniem własnych działań. Pojawić mogą się także problemy z pisaniem, czytaniem czy prawidłowym koordynowaniem ruchów.

Terapia sensoryczna jest zalecana do stosowania u dzieci, u których stwierdza się zaburzenia integracji sensorycznej, tj. problemy w odpowiednim odbiorze i przetworzeniu bodźców docierających do mózgu dziecka z zewnątrz za pomocą różnych zmysłów. Zajęcia z terapii sensorycznej najczęściej są zalecane dzieciom znajdującym się w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, choć odpowiednio dopasowane ćwiczenia mogą być stosowane już u niemowlaków. Najczęściej wykonuje się je w sytuacji, gdy maluch ma problemy z jedzeniem. Ważne, by terapia sensoryczna była dopasowana do indywidualnych potrzeb dziecka i stwierdzonych problemów. Warto jednak wiedzieć, że zajęcia z terapii sensorycznej mogą być prowadzone również w przypadku dzieci prawidłowo się rozwijających. Właściwie dopasowane wspierają nie tylko funkcję integracji sensorycznej, ale też rozwój psychoruchowy najmłodszych.

Integracja sensoryczna jest niezwykle korzystna dla maluchów. Dobrze dopasowane zajęcia pozwalają zobaczyć pierwsze efekty nawet już po kilku zajęciach, aczkolwiek pełne rezultaty są widoczne po około roku, choć w przypadku niektórych dzieci mogą pojawić się nawet po dwóch latach. W osiąganiu zadowalających efektów ważne jest zadbanie o odpowiednią częstotliwość spotkań z terapeutą – powinno to być minimum 2 razy w tygodniu, a zajęcia w zależności od dziecka powinny trwać od 30 do 60 minut. Każdorazowo długość trwania ćwiczeń musi być dopasowana od możliwości małego pacjenta – nie warto ich na siłę przedłużać, gdy dziecko nie jest zaangażowane w ich wykonywanie i zmęczone, ale też nie warto ich skracać, gdy maluch chętnie chce ćwiczyć.

Wśród zauważalnych korzyści można zauważyć lepszy rozwój malucha pod względem psychoruchowym, ale też lepszą łatwość organizowania bodźców płynących z zewnątrz. W efekcie u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej zanikają agresywne zachowania, wynikające z trudności z przystosowaniem się do nowej sytuacji. Stopniowo zanikają także nerwowe reakcje na trudne dla nich bodźce sensoryczne – płacz i krzyk pojawiają się znacznie rzadziej, aż całkowicie zanikają. Rodzice zauważają także zmniejszenie nadpobudliwości ruchowej, czy też łatwiejsze nawiązywanie interakcji z otoczeniem. Rodzice mogą również zauważyć, że maluch lepiej radzi sobie z używaniem przedmiotów, takich jak kredki czy piłki. Efekty zauważalne są również w przypadku dzieci już uczących się. Mają one znacznie poprawioną koncentrację, dzięki czemu mniej się rozpraszają, dłużej skupiają się na wykonaniu jednej czynności, a w efekcie osiągają lepsze efekty w nauce.

Nieco inaczej wygląda terapia integracji sensorycznej w przypadku starszych dzieci. Otrzymują one bowiem więcej zadań do wykonywania w domu. Zabawy są odpowiednio dopasowywane, w zależności od rodzaju stwierdzonych zaburzeń. Mogą pojawić się bardziej wyszukane zadania sekwencyjne, które będą od malucha wymagać sporego zaangażowania. Doskonałym rozwiązaniem są zadania wykonywane na niestabilnym podłożu – pomocne w tym celu mogą być deski balansujące. Z ich pomocą, pod nadzorem terapeuty, dziecko może bowiem wykonywać określone zadania.

Głównym celem terapii integracji sensorycznej jest dostarczenie dziecku kontrolowanej dawki doznań sensorycznych. Bardzo ważne jest, by ich rodzaj i intensywność były dopasowane do charakteru i nasileń zaburzeń. Początkowe zajęcia mogą być trudne dla dziecka, dlatego tak ważne jest, by były prowadzone w przyjaznych warunkach i atmosferze. Specjaliści zaznaczają, że maluchy powinny również czuć, że współuczestniczą w ćwiczeniach, mają możliwość kierowania nimi. Wówczas wzmacnia się zaangażowanie i motywacja, które z kolei pozytywnie wpływają na osiągane efekty. Zajęcia z integracji sensorycznej odbywają się w odpowiednio przygotowanej pracowni sensorycznej. Musi być ona wyposażona nie tylko w specjalistyczny sprzęt, ale też być odpowiednio oświetlona. Kluczową rolę odgrywają akcesoria – poniżej wyjaśniamy, jakie z nich są najczęściej wykorzystywane.