Edukacja domowa – co warto o niej wiedzieć?

Edukacja domowa to nowoczesne rozwiązanie, cieszące się coraz większą popularnością w Polsce. Zdobywanie wiedzy tą metodą wymaga zarówno od rodziców, jak i dzieci systematyczności, ale też dyscypliny. Wynika to z faktu, iż najmłodsi uczą się w domu przy pomocy rodziców bądź opiekunów. Zgodnie z systemem edukacji domowej, uczniowie nie uczęszczają do szkoły. Czym jest edukacja domowa i co warto o niej wiedzieć? Wyjaśniamy poniżej.

Edukacja domowa – podstawowe informacje

Jak już wspomniano, edukacja domowa to sposób nauczania dzieci w domu. Zajęcia są prowadzone przez rodziców bądź opiekunów. Dzieci zdobywające wiedzę tą metodą nie uczęszczają nie tylko do szkół społecznych czy publicznych, ale też prywatnych. Warto jednak zaznaczyć, że nie oznacza to, że są całkowicie pozbawione kontaktu z rówieśnikami. Rodziny należące do grup edukacji domowej często organizują spotkania, zjazdy czy warsztaty, podczas których dzieci nie tylko mogą uczyć się budowania relacji, ale przede wszystkim wziąć udział w interesujących zajęciach. Metoda ta cieszy się ogromną popularnością, gdyż pozwala zadbać o indywidualny rozwój uczniów, a jednocześnie umożliwia rozwój zainteresowań.

Dlaczego warto postawić na edukację domową?

Znalezienie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie „dlaczego warto postawić na edukację domową” jest nie tylko trudne, ale wręcz niemożliwe. Coraz więcej osób decyduje się na tego typu rozwiązanie i co kluczowe – każdy z nich ma inny powód. Jednym z częstszych powodów są trudności dziecka w szkole. W nauce systemowej uczniowie są podporządkowani ogólnie panującym zasadom, wpisywani w schematy. Niestety rozwiązanie to nie sprawdza się w każdej sytuacji. Każde dziecko jest inne – stąd też zastosowanie jednakowego tempa pracy czy metod nauczania może nie sprawdzić się w ich przypadku. W efekcie nie pojawiają się oczekiwane rezultaty, a uczeń nie zdobywa określonych umiejętności.

Wielu rodziców decyduje się na ten krok również z powodu samopoczucia i zachowania dziecka. Ogromna ilość materiałów do przerobienia, presja nauczycieli, wymagania, a często również trudne relacje z innymi dziećmi w klasie sprawiają, że uczniowie stają się przytłoczeni codziennością. Zamiast radości na ich twarzach pojawia się smutek i apatia, a ciekawość poznawania świata zniechęca. Dziecięca radość odchodzi w zapomnienie i najlepsze sztuczki nie potrafią jej przywrócić.

Rodzice, ale też uczniowie, którzy zdecydowali się na edukację domową potwierdzają, że pozwala ona:

• rozwinąć wiedzę i umiejętności nie tylko dzieci, ale też wszystkich członków rodziny,

• budować bliskie relacje z rodziną i znajomymi,

• odkrywać pasje, talenty i zainteresowania uczniów,

• w idealnie dopasowanym do potrzeb dziecka tempie realizować kolejne punkty podstawy programowej,

• stosować nietuzinkowe metody nauczania, a tym samym zachęcać do zdobywania wiedzy,

• zdobywać wiedzę w dowolnym czasie, jak i miejscu.

Jak przystąpić do edukacji domowej?

W Polsce istnieje obowiązek edukacji, jednak od 1991 roku obowiązujące prawo umożliwia prowadzenie nauki w warunkach domowych. Rodzice, którzy chcą rozpocząć tego rodzaju edukację muszą wybrać szkołę do której dziecko będzie formalnie przypisane jako uczeń i w której będzie przystępować do egzaminów sprawdzających poziom jego wiedzy. Dzięki temu rozwiązaniu rodzice zyskują również dostęp do wsparcia merytorycznego, ale też technicznego od nauczycieli. Wybierając odpowiednią placówkę warto również zwrócić uwagę na jej podejście do edukacji domowej – otwarte podejście dyrekcji i kadry nauczycielskiej jest najważniejsze.

Warto również pamiętać, że same chęci rodziców nie są wystarczające. Dyrektor szkoły musi wydać decyzję o wydaniu zgody na rozpoczęcie edukacji domowej. W związku z tym, rodzice są zobowiązani złożyć szereg dokumentów. Wśród nich znajdują się:

• podanie skierowane do dyrektora szkoły o rozpoczęcie edukacji domowej,

• opinia z publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej przedstawiająca ocenę rozwoju dziecka,

• oświadczenie dotyczące egzaminów – deklaracja rodziców o przystąpieniu ucznia w każdym roku szkolnym do egzaminów sprawdzających jego wiedzę,

• oświadczenie o zapewnieniu warunków niezbędnych do kształcenia dziecka i realizacji podstawy programowej w warunkach domowych.

Warto zaznaczyć, że podanie o rozpoczęcie edukacji domowej może zostać złożone w dowolnym momencie roku szkolnego. Uczeń nie musi rozpoczynać edukacji domowej równo z pierwszym dzwonkiem, ale może rozpocząć ją również w trakcie roku szkolnego. Co więcej, rodzice bądź opiekunowie nie muszą mieć ukończonych dodatkowych studiów, kursów czy szkoleń.

Kto i kiedy może podjąć edukację domową?

Edukacja domowa to rozwiązanie, z którego mogą skorzystać dzieci w wieku od 6 do 18 roku życia. W związku z tym, iż w Polsce dzieci nie muszą uczęszczać do przedszkola, ich edukacja rozpoczyna się w wieku 6 lat, tj. od tzw. zerówki. W związku z tym dzieci w tym systemie mogą ukończyć zerówkę, szkołę podstawową oraz średnią.

Warto jednak zaznaczyć, że z rozwiązania tego można skorzystać w dowolnym momencie, ale też w każdej chwili z niego zrezygnować. Przejście na edukację domową np. na etapie podstawówki nie oznacza, że szkołę średnią uczeń też będzie musiał tak kontynuować. Rodzice, jak i uczniowie mają możliwość zmiany decyzji w każdym momencie. Oznacza to, że jeśli poczują, że kontynuowanie edukacji w domowych warunkach jest dla nich coraz większym wyzwaniem, to mogą powrócić do nauczania systemowego.

Czy konieczne jest zatrudnienie nauczyciela?

Wielu rodziców obawia się przejścia na edukację domową, gdyż obawia się, że będą musieli zatrudnić wykwalifikowanego nauczyciela. Zaznaczamy więc, że w edukacji domowej główną rolę odgrywają rodzice bądź opiekunowie prawni. Żadna szkoła nie może im nakazać zatrudnienia nauczyciela bądź innej osoby, której zadaniem byłoby wsparcie nauczania. Warto jednak zwrócić uwagę, że część placówek przyjaznych edukacji domowej organizuje dla dzieci różnego rodzaju zajęcia i warsztaty, które umożliwiają ich podopiecznym zdobycie konkretnych umiejętności.

Jak przebiega sprawdzenie wiedzy?

Po zakończeniu roku szkolnego, każdy z uczniów musi przystąpić do egzaminu klasyfikacyjnego. Jest to metoda, która ma sprawdzić, czy uczeń przyswoił podstawę programową dla danej klasy i danego przedmiotu. Weryfikacja wiedzy odbywa się w szkole, do której jest zapisane dziecko. Sam egzamin składa się z dwóch części – ustnej i pisemnej, a jego poziom jest zgodny z przepisami oświatowymi. Tylko uzyskanie pozytywnego wyniku pozwala uzyskać promocję do kolejnej klasy. Warto jednak wyjaśnić, że egzaminy te nie zwalniają uczniów z egzaminów państwowych, tj. 8-klasisty i matury.

Plusem edukacji domowej jest możliwość dostosowania terminu egzaminu klasyfikacyjnego do potrzeb i możliwości dziecka. Musi się on odbyć nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć, aczkolwiek może odbywać się również w ciągu roku. Dzięki temu rodzice mogą rozłożyć materiał w czasie, a tym samym zapewnić uczniowi stopniowe przejście przez każdy z nich.

Czy edukacja domowa to rozwiązanie tylko dla dzieci uzdolnionych?

Jak już wielokrotnie wspomniano, edukacja domowa to sposób na odcięcie dziecka od schematów wykorzystywanych w szkołach systemowych. W Polsce system szkolnictwa jest oparty na tzw. systemie pruskim. Wszystkie osiągnięcia i wysiłki uczniów są nagradzane, jednak wszelkie niesubordynację karane. Jest to całkowite przeciwieństwo edukacji domowej – ta z kolei stawia na motywację wewnętrzną i mobilizowanie uczniów do zdobywania wiedzy. Dzięki temu dzieci uzdolnione szczególnie doceniają ten model nauki – pod okiem rodziców lub opiekunów mogą rozwijać swoje umiejętności i wiedzę, a tym samym nie są zmuszane do powtarzania nieinteresujących ich ćwiczeń.

Nie oznacza to jednak, że z rozwiązania tego nie mogą skorzystać uczniowie borykający się z problemami np. niepełnosprawnościami czy autyzmem. Owszem – edukacja domowa w takim wypadku stanowi wyzwanie dla rodziców i często wymaga wsparcia specjalistów. Opiekunowie muszą się lepiej przygotowywać do zajęć, ale też wykazać się większą cierpliwością. Odpowiednie przeanalizowanie sytuacji i podjęcie decyzji o przystąpieniu do edukacji domowej może jednak dla dzieci mniej uzdolnionych okazać się również szansą na lepszy rozwój i przynieść dużo więcej korzyści, niż w przypadku nauki systemowej.